Lęk separacyjny u psa - jak sobie z nim radzić?

Spis treści:

• Postępuj zgodnie z piramidą psich potrzeb
• Samotny pies to pies nieszczęśliwy! Najczęstsze problemy separacyjne
• Które psy są szczególnie narażone na lęk separacyjny?
• Czy to na pewno lęk separacyjny?
• Potwierdź swoje podejrzenia dzięki nagraniom video z kamery!
• Jesteś już pewien, że Twój pies cierpi na lęk separacyjny? Sprawdź, jak oswoić go z samotnością!
• Co zrobić, gdy podstawowe metody na zwalczanie lęku separacyjnego zawiodą?
• Jak przyzwyczaić psa do zostawania samemu w domu - podsumowanie

Zdarzyło Ci się po powrocie z pracy zastać zdemolowane mieszkanie lub apatycznego psiaka, który nie reaguje na przywołanie i najpyszniejszą przekąskę, a jego sierść nosi ślady samookaleczeń? Uważaj - bardzo możliwe, że Twój ulubieniec cierpi na lęk separacyjny! Czym jest, co go wywołuje i jak z nim walczyć? Poniżej znajdziesz odpowiedzi na wszystkie nurtujące Cię pytania!

Postępuj zgodnie z piramidą psich potrzeb

Kojarzysz piramidę potrzeb amerykańskiego psychologa Abrahama Maslowa, obrazującą hierarchię potrzeb niezbędnych w życiu człowieka? Podobnemu wartościowaniu podlegają potrzeby Twojego czworonożnego przyjaciela. Na drugim miejscu w piramidzie psich wymagań - zaraz po jedzeniu, piciu, odpoczynku i potrzebach fizjologicznych - ujęto poczucie bezpieczeństwa. Zgodnie z tą koncepcją zwierzę powinno być wolne od lęku i stresu, a także przebywać w otoczeniu zgodnym ze swoją naturą, w którym może się swobodnie poruszać oraz mieć kontakt z przyjaźnie nastawionymi do niego ludźmi i zwierzętami.

Samotny pies to pies nieszczęśliwy! Najczęstsze problemy separacyjne

Zapewnienie psu nieustannego kontaktu z człowiekiem i innymi zwierzakami jest jednak nierealne. Praca, szkoła, sklep spożywczy, kino... są przecież miejsca, w które zabrać pupila nie wypada lub nie można. Przyzwyczajony do towarzyszenia Ci w domu i na spacerach psi nieszczęśnik może być z tego powodu niezwykle smutny, a w konsekwencji - narażony na tzw. lęk separacyjny. Jak sama nazwa wskazuje, to nic innego jak niepokój, stres, a w skrajnych sytuacjach również strach i przerażenie spowodowane zostawaniem w samotności.

Oznaką lęku separacyjnego są takie zachowania psa jak:

• niszczenie mebli, sprzętów domowych i zabawek

• wokalizowanie: zawodzenie, wycie, szczekanie

• załatwianie się w domu

• stałe napięcie mięśni, ziajanie, ślinienie się, dyszenie

• podążanie za właścicielem krok w krok i nieustanne zabieganie o jego uwagę

• brak skupienia podczas treningu komend czy posłuszeństwa

• zachowania destrukcyjne: wygryzanie sierści, kompulsywne wylizywanie sierści, szarpanie ogona

• zaburzenia snu

• charakterystyczne nerwowe ziewanie

• otrzepywanie się w celu „strzepnięcia z siebie” stresu

• zaniechanie spożywania jedzenia i picia pod nieobecność opiekuna

• agresja względem innych psów lub domowników

• nadmierne reagowanie na zakładanie butów, dźwięk kluczy w zamku do drzwi i inne gesty związane z wyjściem właściciela z domu

• w skrajnym stadium depresja

Które psy są szczególnie narażone na lęk separacyjny?

Samotność źle znoszą przede wszystkim niedojrzałe emocjonalnie szczeniaki, które opiekuna czy opiekunkę traktują nierzadko jak zastępcę psiej matki. Silną tęsknotę za właścicielem często odczuwają również psy ze schroniska, narażone niegdyś na traumatyczne przeżycia takie jak głód, zimno, konieczność rywalizacji o pozycję, terytorium lub jedzenie z innymi psami. Piętnem na psychice psiaka może odbić się również zmiana właściciela, dlatego szczególną wrażliwością powinniśmy obdarzyć zwierzaki w pierwszych tygodniach pobytu w nowym domu.

Na lęk separacyjny narażone są również dorosłe psy, w wieku szczenięcym zbyt wcześnie odizolowane od suki oraz nieumiejętnie zsocjalizowane z innymi zwierzakami, ludźmi i otoczeniem zewnętrznym.

Inną grupę czworonogów nadzwyczaj wrażliwych na samotność stanowią psy o specyficznych uwarunkowaniach genetycznych, np. rasy o bardzo towarzyskim charakterze, wymagające dużej dawki codziennej aktywności lub odznaczające się nadwrażliwością sensoryczną na nieznane bodźce. Zaliczamy do nich m.in. samojedy, owczarki, border collie, wyżły, charty, golden retrievery. Pamiętaj jednak, że lęk separacyjny może dotknąć każdego sierściucha, niezależnie od rasy, charakteru czy wieku.

Czy to na pewno lęk separacyjny?

Zanim zaklasyfikujesz swojego pupila jako psa lękowego, poświęć czas na baczne poobserwowanie czworonoga. Może się okazać, że powodem wokalizacji, załatwiania się w domu lub zachowań destrukcyjnych podczas Twojej absencji jest... zwykła nuda. Ulegną jej przede wszystkim psiaki sportowe, obronne, myśliwskie i pracujące, które każdego dnia wykonują intensywne treningi fizyczne czy behawioralne. Nudy nie znoszą też szczeniaki, które dosłownie roznosi energia!

Załatwianie potrzeb fizjologicznych w domu może być spowodowane również nieumiejętnie przeprowadzonym treningiem czystości. O tym, jak nauczyć psa zasad higieny, przeczytasz więcej tu: Jak nauczyć szczeniaka załatwiania się na dworze?. Nietrzymanie moczu może być spowodowane również chorobami układu moczowego, nowotworem, zmianami neurodegeracyjnymi (u psich seniorów), a także infekcjami, pasożytami lub zakażeniami wirusowymi różnego rodzaju.

Zdarza się też, że zachowania lękowe nie są związane bezpośrednio z absencją opiekuna. Przykładem sytuacji tego typu mogą być nerwowe reakcje zwierzaka na wprowadzenie do domu drugiego psa albo narodziny nowego członka rodziny, w wyniku których pies może poczuć się odrzucony. Ponadto, triggerem wywołującym stres może być każda nagła zmiana: przeprowadzka, nowa karma albo inne godziny spacerów spowodowane zmianą pracy lub innymi „nowinkami” w życiu opiekuna.

Stres u psa niekiedy wynika również z jego ogólnej natury i uwarunkowań psycho-fizycznych. Przykładowo, zdrowy i w pełni ukształtowany psiak słyszy kilkukrotnie lepiej niż człowiek. Przy tym jest szczególnie wrażliwy na dźwięki o wysokich częstotliwościach, wynoszące powyżej 20.000 herców. W rezultacie, zostając sam w domu, może czuć się mocno zirytowany np. hałasem klaksonów ulicznych, kłótnią sąsiadów i wieloma innymi odgłosami względnie neutralnymi dla człowieka.

Potwierdź swoje podejrzenia dzięki nagraniom video z kamery!

Jak widać, ani nieprzyjemne dźwięki, ani zwracanie na siebie uwagi czy szczekanie, na które uskarżają się sąsiedzi, nie jest dostatecznym podstawą do jednoznacznego zdiagnozowania lęku separacyjnego. By rozwiać wszelkie wątpliwości w tej kwestii, polecamy zainstalować w domu kamerę. Czy to kosztowne i skomplikowanie rozwiązanie? Zależy, jaki sprzęt wybierzesz! Bezprzewodową kamerę z opcją Wi-Fi do obserwacji zachowań psa, generującą obraz w średniej rozdzielczości kupisz już za ok. 200 złotych. Więcej zapłacisz za model z szerokokątnym obiektywem, rejestrujący obraz w rozdzielczości HD lub Full HD.

Niewielkie urządzenie zajmie minimum miejsca na półce, stole lub innym miejscu, z którego niczym Wielki Brat będziesz mógł śledzić wszystkie poczynania psiaka. Kamery dedykowane psom wyposażone są często w ciekawe funkcje dodatkowe takie jak wbudowany podajnik karmy czy opcja komunikacji głosowej. Dzięki nim, za pośrednictwem kamery na odległość będziesz mógł wydać psiakowi polecenie, a po chwili nagrodzić pupila za wzorowo wykonane zadanie! To idealna opcja na podtrzymanie kontaktu z psiakiem, bez odrywania się od obowiązków w szkole czy w pracy.

Ulubieńca możesz obserwować także wykorzystując kamerę w używanym na co dzień smartfonie z funkcją WiFi lub Bluetooth. Wystarczy, że zainstalujesz i aktywujesz w nim odpowiednią aplikację, dostępną na system operacyjny Android czy iOS. Przykładowe aplikacje tego typu to Monitor psa i zwierząt Annie, Dzienniczek zwierzaka, MapMyDogWalk czy Barkio: Monitoring Psa, dostępne m.in. w sklepie Google Play.

Jesteś już pewien, że Twój pies cierpi na lęk separacyjny? Sprawdź, jak oswoić go z samotnością!

Podczas twojej nieobecności pies przejawia większość zaburzeń związanych z lękiem separacyjnym? Czas podjąć się modyfikacji zachowania pupila!

By pies nauczył się zostawiać sam, spróbuj:

• wypracować z pupilem zdrową rutynę dnia. W tym celu do jego harmonogramu wpisz określony czas na posiłki, spacery, pielęgnację i zabawę

• zostawiać psa samego na krótką chwilę - kilka czy kilkanaście minut. Po jakimś czasie stopniowo wydłużaj czas nieobecności

• przed każdym wyjściem nagradzać go za odwagę ulubionym smaczkiem

• gdy musisz wyjść na dłużej, wyprowadzać pupila na długi spacer

• nie żegnać się i nie witać z psem wylewnie - takim zachowaniem przyczyniasz się jedynie do intensyfikacji odczuwanych przez niego emocji

• nie reagować na wymuszane, atencyjne zachowania czworonoga

• zaopatrzyć pupila w akcesoria, które zachęcą go do samodzielnej zabawy i aktywności intelektualnej. W tym celu możesz wykorzystać np. Trixie Flip Board inteligentna zabawka dla psa

• w przypadku wprowadzania do domu drugiego psa lub kota, strefy w mieszkaniu, w których przebywają zwierzaki, oddziel od siebie przy pomocy specjalnej bramki separacyjnej

  Spróbuj również nie wychodzić z domu nagle. W tym celu, mimo założenia butów, możesz pozostać minutę czy dwie w holu po to, by pies nie kojarzył tej czynności z Twoim wyjściem.

Co zrobić, gdy podstawowe metody na zwalczanie lęku separacyjnego zawiodą?

W niektórych przypadkach problemy separacyjne są szczególnie trudne do samodzielnego wyeliminowania. Przyda się wtedy pomoc z zewnątrz, np. ze strony chef petsittera. Certyfikowany opiekun zwierząt może zająć się czworonogiem przez określony czas i fachowym okiem zaobserwować, w którym momencie dnia psiak jest zestresowany najmocniej. Inna opcja to wsparcie behawiorysty lub weterynarza. Ten ostatni może przypisać psu preparat uspokajający na bazie ziół takich jak rumianek pospolity, melisa czy korzeń kozłka lekarskiego. W okresach wzmożonego hałasu np. przed Sylwestrem, możesz zaopatrzyć się także w środki farmakologiczne lub feromony niwelujące napięcie mięśni i inne negatywne objawy nadaktywności na stresogenne bodźce zewnętrzne. Pamiętaj jednak, że farmaceutyki niwelują najczęściej tylko objawy, a nie przyczyny problemu!

Dobrym rozwiązaniem w walce z lękiem separacyjnym u psa może być też klatka kennelowa lub przenośny kojec dla psa PetStory,  taki jak prosty w transporcie i montażu. Dzięki niemu lękowy psiak zyska własny, bezpieczny azyl i szybciej zbuduje poczucie pewności siebie np. w nowym domu, hotelu czy innym nieznanym otoczeniu. Gdy powyższe metody zawiodą, niezbędne może okazać się wsparcie zoopsychologa lub psiego behawiorysty, który ułoży plan pracy, dopasowany do indywidualnych potrzeb Twojego ulubieńca.

Jak przyzwyczaić psa do zostawania samemu w domu - podsumowanie

Baczna obserwacja psich zachowań, wypracowanie zdrowej rutyny dnia, zapewnienie odpowiedniej porcji ruchu i zabawy, a w skrajnych sytuacjach - kontakt z behawiorystą, zoopsychologiem lub chef petsitterem - tak jednym zdaniem można podsumować „plan ratunkowy” dla psa odczuwającego lęk separacyjny. Dlaczego to tak ważne? Chroniczny stres może doprowadzić do chorób autosomatycznych, a nawet depresji czworonoga. Warto więc spróbować wszelkich możliwych działań, by polepszyć jego samopoczucie podczas przebywania w samotności!