Karma dla psa według potrzeb

Skomponowanie zdrowego jadłospisu dla psiaka nie zawsze jest łatwe. Alergie pokarmowe, sterylizacja, otyłość, problemy hormonalne, choroby nerek, wątroby czy jelit… Twój pupil cierpi na którąś z tych dolegliwości? To oznacza, że może wymagać włączenia specjalistycznej diety. Jakiej? Znalezienie odpowiedzi na to pytanie ułatwi lektura naszego artykułu.

Karma bytowa a weterynaryjna

Dieta specjalistyczna łączy się nierozerwalnie z pojęciem tzw. karmy weterynaryjnej. W odróżnieniu od karmy bytowej – która dostarcza wszystkich składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego rozwoju i podtrzymania kondycji zdrowych szczeniąt, suk i samców – receptury karm weterynaryjnych są dobrane tak, by wspierać leczenie określonych schorzeń oraz łagodzić ich przebieg i objawy. Zgodnie z tą dewizą, do karm weterynaryjnych czy specjalistycznych zalicza się:

Karma bezzbożowa dla psa

Popularność bezzbożowych karm dla psów to nie tylko pokłosie rozwijającego się w ciągu ostatnich lat trendu na żywność bezglutenową wśród ludzi. Pożywienie tego typu jest strażnikiem zdrowia psiaka cierpiącego na alergie lub nadwrażliwość na produkty zbożowe: pszenicę, kukurydzę, owies, żyto, jęczmień, ryż czy soję. Pierwszymi oznakami nietolerancji zbóż u psiaka może być swędzenie, niestrawność albo podrażnienie skóry. Zauważyłeś te symptomy u swojego pupila? Zanim udasz się do weterynarza, do jego menu włącz tzw. dietę eliminacyjną opartą na karmie niezawierającej zbóż.

Co powinna zawierać pełnowartościowa, dobrze zbilansowana karma bezzbożowa? Wysokiej jakości białko (mięso lub ryby) oraz hipoalergiczne warzywa i owoce takie jak batat, szpinak, cukinia, groszek, olej słonecznikowy, wysłodki buraczane, pomidor czy ananas. W trosce o prawidłowe trawienie psiaków, bezzbożowe karmy często wzbogacone są również o oleje, przyprawy i zioła, takie jak mięta, kozieradka, pietruszka, kurkuma, anyż czy lucerna. Nie znajdziesz w nich z kolei sztucznych barwników, wzmacniaczy smaku i konserwantów.

Ważne! Żywność bezzbożowa jest jednocześnie bezglutenowa. Dlaczego to istotne? Psy nie są w stanie wytworzyć odpowiedniej ilości amylazy ślinowej – enzymu niezbędnego w procesie trawienia obecnych w zbożach węglowodanów. Nieprzetrawione węglowodany mogą długo zalegać w żołądku pupila, skutkując chorobami trzustki, układu słuchowego czy skóry.

Karma monoproteinowa dla psa

Pupilowi ze skłonnością do alergii warto podawać karmę monoproteinową (jednobiałkową, monobiałkową). Zgodnie z nazwą, to pożywienie zawierające tylko jedno źródło białka czyli jeden rodzaj mięsa. Za najmniej alergenne uznawane są monobiałkowe karmy suche i mokre bazujące na jagnięcinie, wołowinie, rybach, mięsie z indyka czy kaczki albo dziczyźnie. Każde z nich ma inne zalety. Przykładowo, dzięki zawartości witaminy A, cynku, żelaza i fosforu, jagnięcina dba o skórę i wzrok pupila, a dziczyzna – źródło witamin B6, B12, żelaza, cynku i fosforu – zapobiega anemii. Z kolei ryby, bogate w kwasy Omega-3 i Omega-6 oraz witaminy A, B, D, jod, selen i żelazo zwiększają odporność organizmu zwierzaka. Wspomagają także jego zdolności poznawcze, a ponadto gwarantują zdrowy wygląd skóry, sierści i pazurków zwierzaka.

Największym walorem karm monoproteinowych jest fakt, iż stanowią źródło łatwo przyswajalnego, nieuczulającego białka o niskim stopniu przetworzenia. Karmy skomponowane z różnych składników, takich jak wątroba, serce, płuca, nerki czy żołądki, dostarczają psu niezapomnianych doznań smakowych. Dodatkowe walory prozdrowotne i smakowe karmom monobiałkowym zapewniają dodatki takie jak olej z łososia czy ogórecznika, prebiotyki FOS i MOS, warzywa i owoce, ostropest plamisty, spirulina, ekstrakt z Yukki Mojave albo drożdże piwne. 

Oprócz alergii i nietolerancji pokarmowych, karma monobiałkowa pozwoli wyeliminować takie schorzenia jak nawracające biegunki, wymioty, problemy skórne, częste infekcje, osłabienie jakości okrywy włosowej, nagła utrata masy ciała czy zanik struktury mięśniowej. Karmę monoproteinową możesz podawać zarówno psom dorosłym, jak też szczeniakom z wrażliwym układem pokarmowym. Efekty działania pokarmu monobiałkowego zauważysz już po 8-10 tygodniach od rozpoczęcia ich podawania. Początkowo nowe pożywienie możesz serwować psiakowi w formie przysmaków. Następnie wprowadzaną karmę wymieszaj ze starą, stopniowo zwiększając jej proporcje.

Karma dla psa z nadwagą

Sędziwy wiek, sterylizacja lub kastracja, kuracja farmakologiczna albo nagła zmiana trybu życia – z tych powodów Twój podopieczny może przybierać na wadze. Genetyczne skłonności do tycia przejawiają też konkretne rasy psów: jamniki, labradory, beagle, cocker spaniele, golden retrievery, bassety, chihuahua, mopsy albo buldogi. Nie masz pewności czy problem nadwagi dotyczy Twojego psiaka? Spójrz z góry czy ma wyczuwalne pod palcami żebra, wyraźnie podwyższoną linię brzucha, odznaczające się wcięcie w talii oraz wyczuwalną pod palcami mięśnie. Psiak o optymalnej wadze ma wyczuwalne, ale nie odznaczające się wyraźnie żebra, a jego talia powinna być lekko wcięta z boku i od góry. Zwróć też uwagę na zachowanie psiaka. Wzmożoną czujność zachowaj, gdy zauważysz np. że wolniej się porusza, dyszy lub ma problemy z koncentracją.

Psiaka z podejrzeniem otyłości warto też zwarzyć, a następnie obliczyć jego indeks masy ciała, od angielskiego skrótu zwany powszechnie BMI. To iloraz masy ciała psa podzielony przez jego wzrost do kwadratu. Dokładnie obrazuje to następujący zapis:

                BMI = masa ciała (kg)/ wzrost (cm)2 *

                    *wzór na obliczenie BMI psa

O nadwadze u psów mówimy wówczas, gdy ich masa ciała jest wyższa od optymalnej wagi o 15% do 30%. Jeśli więc masa Twojego pupila jest wyższa o 30% od średniej wagi psów rasy, którą reprezentuje to jasny sygnał, że psiak zmaga się z otyłością.

Utratę nadprogramowych kilogramów psiakowi ułatwi karma o obniżonej zawartości węglowodanów i kalorii. To pożywienie o wysokim stężeniu białka – budulca masy mięśniowej. Jej skuteczność zwiększy dodatek L-karnityny: związku ułatwiającego transport kwasów tłuszczowych i przemianę tłuszczu w energię. Wspomniany aminokwas zwiększy również ogólną wydolność i wytrzymałość fizyczną np. niechętnego do dłuższych spacerów czy intensywnych zabaw psiaka. Strawienie przyjętego pokarmu przyspieszy błonnik – w karmie typu „light” występujący w stężeniu od 1 do nawet 4%. Z racji dużej masy otyłe psiaki są bardziej narażone na przeciążenie stawów i chrząstki stawowej, prowadzących m.in. do sztywności, uszkodzenia, a nawet choroby zwyrodnieniowej stawów. By uniknąć tych schorzeń, otyłemu psiakowi podawaj karmę wzbogaconą o glukozaminę i chondroitynę.

Karma wysokoenergetyczna dla psa

W przypadku psów sportowych, pracujących oraz wyjątkowo aktywnych fizycznie najlepiej sprawdzi się karma wysokoenergetyczna, o dużym stężeniu protein drobiowych, tłuszczów i węglowodanów. Dzięki niej psy myśliwskie, stróżujące, pasterskie, ratownicze, zaprzęgowe, bojowe, pomagające osobom niewidomym lub niedowidzącym będą miały energię, by sprostać codziennym wyzwaniom. Karmę wysokoenergetyczną (wysokokaloryczną) poleca się podawać również psom po długiej rekonwalescencji, ciężarnym i karmiącym sukom, reproduktorom oraz psim seniorom, w celu zwiększenia sił witalnych.

Receptury karm wysokobiałkowych obejmują często składniki zapobiegające namnażaniu wolnych rodników, powstających przy wzmożonym wysiłku fizycznym. Przenoszenie ciężkich przedmiotów lub ofiar wypadków, wielokilometrowe trasy, ćwiczenia siłowe… to czynności  narażające psy m.in. na zwyrodnienia stawów. By im zapobiec, podawaj pożywienie wzbogacone np. o glikozaminoglikany, mangan czy siarczan chondroityny. O mocne kości i chrząstki stawowe zadbają karmy z wapniem, fosforem, witaminą C, manganem czy miedzią w składzie, a o kondycję serca – dodatki takie jak L-karnityna czy tauryna.

Ponadto płodność samców-reproduktorów zwiększy karma zawierająca kwas foliowy, witaminę E oraz cynk. W menu psów sportowych, suk karmiących czy psich seniorów nie powinno też zabraknąć kwasów tłuszczowych, witamin, minerałów, prebiotyków MOS i FOS oraz betaglutanów, przyjaznych dla ich brzuszków i odporności. Dodatkowo, psim sportowcom czy psom po długiej rekonwalescencji zaleca się podawać preparaty z solami mineralnymi i elektrolitami. Tracąc je np. podczas biegunek czy wzmożonego wysiłku, psiaki są narażone na groźne dla ich zdrowia odwodnienie.

Karma dla psa bez kurczaka

Jednym z najbardziej alergennych gatunków mięs dla psów jest kurczak. Na karmę z mięsem drobiowym psiak może zareagować nietolerancją pokarmową lub alergią z różnych powodów: predyspozycji genetycznych, sposobu funkcjonowania bariery immunologicznej czy faktu żywienia kurczaków paszami, w których zawarte są przyspieszające wzrost drobiu hormony oraz antybiotyki. Na stopień alergenności pożywienia wpływa również sposób przetworzenia i obróbki zawartego w nim mięsa.

Jak widać, wybór karmy z kurczakiem o niskim ryzyku alergenności nie należy do najprostszych. Psiakowi ze skłonnością do alergii i nietolerancji pokarmowych polecamy więc dobrać karmę bez kurczaka: z baraniną, jagnięciną, kaczką, królikiem, łososiem, dziczyzną czy przepiórkami. Za najlepsze w tej kategorii uchodzą karmy z mięsem hydrolizowanym. To białko rozbite na peptydy – cząsteczki tak małe, że układ immunologiczny zwierzaka nie jest w stanie ich rozpoznać i zarejestrować jako zagrożenie. Alternatywą karmy z kurczakiem może być również łatwo przyswajalne pożywienie zawierające białko różnych insektów i owadów.

Objawy alergii zniweluje ponadto sucha lub mokra karma dla psów niezawierająca zbóż, dodatku cukru, sztucznych barwników, wzmacniaczy smaku czy środków konserwujących. Zamiast tego, szukaj w niej źródeł zdrowych tłuszczy, witamin, minerałów czy włókna ułatwiającego strawienie treści pokarmowej.

Specjalistyczna karma dla psa: podsumowanie

Nie masz pewności, który rodzaj karmy specjalistycznej wybrać swojemu psiakowi? W takim wypadku warto udać się na konsultacje do dietetyka weterynaryjnego (zoodietetyka). Specjalista w dziedzinie żywienia czworonogów przeprowadzi z Tobą dokładny wywiad w celu rozeznania nawyków żywieniowych Twojego pupila. W razie wątpliwości zoodietetyk może skierować psa do weterynarza, który wykona zwierzakowi testy alergiczne z krwi i skórne. W oparciu o wyniki tych badań, zoodietetyk będzie w stanie ułożyć jadłospis perfekcyjnie dopasowany do indywidualnych potrzeb żywieniowych Twojego pupila.